کد مطلب:38868 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اهل بيت

نخستين قرآن به دست چه كسي به شيعيان و... عرضه شد و به چه خطّي بود؟

اگر مقصود شما از پرسش اين است كه نخستين بار چه كسي قرآن را به مردم ابلاغ كرد، پاسخ آن است كه نخستين مبلّغ قرآن، شخص خود پيامبر6 بود كه پس از دريافت آن از طرف خداوند متعال، مستقيم و بدون هيچ واسطهاي، آن را براي مردم تلاوت ميفرمود: وقُرءانـًا فَرَقنـَهُ لِتَقرَاَهُ عَلَي النّاسِ عَليَ مُكثٍ; (اسرأ،106)، و قرآني كه آياتش را از هم جدا كرديم، تا آن را با درنگ بر مردم بخواني.

و امّا اگر مقصود شما، عرضة قرآن به صورت مخطوط و مكتوب، براي اولين بار در ميان مسلمانان است، پاسخ آن است كه در زمان پيامبر6، گروهي مخصوص، نوشتن قرآن را براي پيامبر6 بر عهده داشتند، امّا اين امر، مانع از آن نبود كه تعدادي از اصحاب، به نوشتن آيات و سورههاي قرآن، براي خود نيز اقدام نمايند.

بعضي از صحابه، تمام قرآن را در زمان حيات پيامبر6، و بعضي ديگر قسمتي از آن را جمعآوري نمودند و پس از رحلت آن حضرت تكميل كردند.

بنابر نقلي، قرآن سه مرتبه جمع گرديد كه مرتبة اول، آن در زمان پيامبر6 بود. آن چه مسلّم و يقيني است، اين است كه اصل نگارش قرآن در عهد آن حضرت وجود داشته است،(درسنامة علوم قرآني، حسين جوان آراسته، ص 157 و 158، نشر دفتر تبليغات اسلامي.)ولي اين كه كدام يك اوّل بار در ميان مسلمانان عرضه شده است، معلوم نيست; در نتيجه خطّ آن نيز به طور قطع معلوم نيست، ولي هر كدام كه بوده به احتمال قوي، به خطّ كوفي بوده، زيرا عرب دو خط داشته است: يكي خطّ نسخ كه براي نوشتههاي عادي استفاده ميشده و ديگري خط كوفي كه براي نوشتههاي مهم و رسمي به كار ميرفت; امّا نخستين قرآن عرضه شدة بعد از رحلت پيامبر6، قرآن عليبود كه در مسجد، به مردم عرضه شد، ولي مخالفين آن را نپذيرفتند و گفتند ما نيازي به قرآن تو نداريم. بعد از اين واقعه، نخستين قرآنهايي كه نوشته شده به سراسر عالم اسلام فرستاده شد، از سوي خليفة سوم بود كه از آنها نيز هيچ نمونهاي در دسترس نيست.(ر.ك: التمهيد في علوم القرآن، محمد هادي معرفت، ج 1، ص 272ـ280 و 359، نشر جامعة مدرسين حوزة علمية قم / فصلنامة بيّنات، مسلسل 15، ص 130 و 131 و 118 و 119.)